علت وجود عید فطر

فوز به معنای  پیروزی خاص و فلاح به معنای رستگاری است. رستگاری از رَستن به معنای روییدن یا از دل خاک نجات پیدا کردن می‏آید. همانطور که یک بذر گیاه از دل زمین خاک را کنار زده و بیرون می‏آید، روییدن یا رستن هم به معنای بیرون آمدن از دخمه و تاریکی‏ است. عرب‏ها به کشاورز فلاح می‏گویند. فلاح کسی است که بذر را در زمین می‏کارد تا از دل خاک بیرون آید. این یک معنای پیروزی است.  ﴿قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ﴾،«به راستى كه مؤمنان رستگار شدند.»

در آیه اول سوره مؤمنون خداوند می‏فرماید: بندگان مؤمن من از دخمه دنیا و ظلماتی که در آن مدفون بودند بیرون آمده و نجات یافتند. اما کسانی که روزه خود را گرفتند، زکات مالی ‏و زکات جانی‏ خود را پرداخت کردند و ذکر خدا را گفتند (آیات 14 و 15 سوره اعلی)، باید عید بگیرند و نماز بخوانند مانند یک گلی که در فصل بهار از دل خاک بیرون آمده و باید جشن شکوفایی بگیرد.

معنای فوز

فوز برای کسی نیست که در دل خاک است بلکه برای کسی است که از این مرحله بیرون آمده و می‏خواهد بالاتر رود. به عبارت دیگر از پای کوه به قله کوه برسد. فوز بالاتر از فلاح است. در راه رسیدن به قله چندین خطر انحراف، سقوط و موانع بزرگ وجود دارد؛ کسی که به قله برسد، فائز نام دارد. لذا امیرالمؤمنین گفت فُزْتُ و رَبِّ الْكَعْبَة.

فلسفه تقارن شهادت حضرت علی(ع) با شب قدر

فاتح بزرگ عید و ماه مبارک رمضان امیرالمؤمنین است که به بزرگترین پیروزی در شب قدر نائل شد. شب قدر شبی است که بزرگترین تجلی خدا رخ داد. و خداوند کلام خود را که پیشتر به هیچ پیامبری به طور کامل تحویل نداده بود، به قلب کاملترین پیامبران خود به یکباره نازل کرد. ﴿إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ﴾. در این شب که سراسر سلامتی است،﴿سَلَامٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ﴾،بزرگترین بلا حادث می‏شود و قتلی انجام می‏گیرد و برترین انسان‏ها (علی(ع)) به شهادت می‏رسد. ایشان در این شب رحمت و نعمت، به بالاترین و بزرگترین رحمت‏ها که همان فوز است، نائل می‏گردد.

دوش وقت سحر از غصه نجاتم دادند         واندر آن ظلمت شب آب حیاتم دادند

بیخود  از شعشعه  پرتو  ذاتم   کردند         باده    از   جام   تجلی   صفاتم   دادند

چه مبارک سحری بود و چه فرخنده شبی          آن   شب   قدر  که  آب  حیاتم  دادند

امیرالمؤمنین در شب قدر، به ذات خود رسید و توانست تجلیات ذات الهی را ببیند. این عالیترین قرب است و این پیروزی برای هیچ کس تا بدین حد میسر نگردید.

میسر نگردد به کس این سعادت                   به کعبه ولادت به مسجد شهادت

لذا هنگامی که امیرالمؤمنین به این مقام والا می‏رسد، می‏گوید فُزْتُ و رَبِّ الْكَعْبَة. او خوشحال است که توانست راه را از ابتدا تا انتها به درستی برود و به وعده‏ای که خداوند در ابتدای تولد به او داده بود جامه عمل بپوشاند. آن هم در شبی که خداوند تجلی می‏کند و فرشته‏های الهی پایین می‏آیند و او را بالا می‏برند. از این‏رو این انسان کامل و بزرگ فرمود: إِنَّمَا هُوَ عِیدٌ لِمَنْ قَبِلَ اللَّهُ صِیَامَهُ وَ شَکَرَ قِیَامَهُ. بنابراین کمال ماه مبارک رمضان به قبولی نماز و روزه انسان است اما نه فقط در سطح نجات او از جهنم بلکه در حدی که سبب بالا رفتن درجات او در بهشت گردد.

تفاوت صحت و قبول شدن

یکی از اسرار مهم در مسائل فقهی، اصولی و اخلاقی این است که وقتی انسان عمل واجبی را انجام می‏دهد و از گناه دوری می‏نماید، از جهنم نجات می‏یابد اما برای بالا رفتن در درجات بهشت انجام واجبات و ترک محرمات به تنهایی کارساز نیستند و نیاز است تا انسان مستحبات را انجام و از مکروهات دوری نماید تا بتواند درجات بهشت را یکی بعد از دیگری طی کند. در اینجاست که بحث صحت و قبول شدن اعمال مطرح می‏گردد.

گاهی یک عملی صحیح است اما مقبول نیست. عمل صحیح اعاده و قضا ندارد و اگر صحیح نباشد در صورت در وقت بودن، اعاده و در صورت گذشتن از زمان آن، انجام قضایش لازم است. به عنوان مثال اگر نماز صحیح نباشد، باید در وقت اعاده و خارج از وقت، قضای آن خوانده شود و نماز صحیح آن است که اگر با رعایت واجبات آن مانند گرفتن وضو، انجام ارکان و ... خوانده شود لازم به اعاده کردن نیست و اگر وقت هم گذشته باشد لازم به قضا کردن نیست حتی اگر در هنگام خواندن آن حضور قلب نباشد و در فکر انجام امور مادی و دنیوی خود باشد. این نماز صحیح است اما قبول نیست. لذا در روز قیامت تنها انسان را از جهنم نجات می‏دهد. اما اگر نماز باطل باشد، در صورت وقت داشتن، اعاده و در خارج از وقت خواندن قضای آن واجب است . گاهی یک عملی هم صحیح و هم قبول است. به عنوان مثال اگر انسان در نمازهای خود مستحبات را انجام دهد یا در طول نماز حضور قلب داشته باشد، نمازش علاوه بر صحت داشتن، مقبول درگاه الهی نیز هست . این نماز نه تنها انسان را از جهنم نجات می‏دهد بلکه او را در درجات بهشت بالا می‏برد و حتی ممکن است تا عرش برساند. در مورد روزه هم همینطور است. مثلاً کسانی که علاوه بر انجام ندادن مبتلات روزه، زبان و چشم خود را روزه نگه داشتند و زکات مال و فطریه‏ خود را پرداخت نمودند، روزه‏شان مورد قبول درگاه احدیت قرار می‏گیرد.

اگر انسانی برای خداوند احترام قائل باشد باید علاوه بر اطمینان از صحت انجام تکلیف شرعی خود، احتیاط‏های لازم در این زمینه را هم انجام دهد. احتیاط شرعی یعنی انجام عمل آنطور که خدا می‏خواهد. به عنوان مثال برای دادن زکات فطریه اگر کسی اطمینان ندارد از اینکه قوت غالبش برنج است یا گندم، احتیاط بر دادن پول برنج است تا خاطر انسان جمع باشد که قطعاً تکلیف شرعی خود را انجام داده است. ﴿...إِنَّمَا يَتَقَبَّلُ اللّهُ مِنَ الْمُتَّقِينَ﴾،(...خدا فقط از تقواپيشگان مى‏پذيرد.)  این همان إِنَّمَا هُوَ عِیدٌ لِمَنْ قَبِلَ اللَّهُ صِیَامَهُ وَ شَکَرَ قِیَامَهُاست.

راز موفقیت

کسانی که نیاز به حضور در کلاس‏های آموزش موفق و خوشبخت بودن، مدیریت فکر و مثبت اندیشی دارند در صورت داشتن استاد راهنما، پیر و مرشد می‏توانند در آن شرکت کنند و در ارتباط با استاد خود باشند تا متوجه اشکالات آنها شوند. تا سبب آگاهی ‏گردد. اما کسی که با علما ارتباط ندارد و ملاک‏ها را نمی‏داند، ه چنین کلاس‏هایی برای او توصیه نمی‏شود زیرا سبب گمراهی او می‏گردند.

به طور کلی مثبت اندیشی حرف درستی نیست. در واقع مسکنی است برای آرام کردن موقت دردها و ناراحتی‏ها  اما سبب حل شدن آنها نمی‏شود و باعث اعتیادآوری و خطرناک است. مثالا اگر انسان بخواهد درد جسمانی خود را با تریاک درمان کند گرچه موقتاً تسکین می‏یابد اما موجب اعتیاد او می‏شود و این اعتیاد منجر به نابودی او گردد. در حقیقت یکی از شگردهای شیطان همین است. استراتژی شیطان این است که انسان‏ها را حتی اگر شده با نام دین، خدا و ولایت گمراه نماید و اجازه ندهد به صراط مستقیم روند. گرچه رسیدن به هدفش موقتی باشد، این برای او یک پیروزی محسوب می‏گردد.

لذا هنگامی که عمر انسان به پایان می‏رسد و عزرائیل به سراغ او می‏آید، لحظه‏ای  زندگی خود را مرور می‏کند و متوجه میشود شیطان او را هر روز به یک امری سرگرم کرده بود؛ گاهی به چیزهای خوب، گاهی بد، گاهی به ثواب و گاهی به گناه، روزی به جوانی، سال‏هایی به تحصیل و شغل و روزگاری به بیماری و اجازه نداده تا به شناسایی و تکامل روح خود بپردازد.

دوستانی که شب‏ها بین ساعت 11:30 تا12:30 شب یا سحرها قبل از اذان صبح، چند لحظه‏ای چشم‏های خود را می‏بندند و سعی می‏کنند در خود فرو   

روند و آرامشی را در قلب و روح خود پیدا کنند، به مرور لذت خودشناسی، از دنیا دل بریدن و در خود فرورفتن را می‏چشند. حتی اگر 5 یا 10 دقیقه طول بکشد. انسان را نجات می‏دهد و با ذات خود آشنا می‏کند و انسان را به جایی می‏رساند که خداوند را پیش خود (فؤاد خود) می‏بیند. لذت در خود فرورفتن زمانی درک می‏شود که انسان در زندگی روزمره خود با مشکلات روبرو شود.

زمانی که مرگ انسان فرا می‏رسد، خداوند سه چیز را متمثل می‏کند و جلوی چشم او می‏آورد؛ مال انسان، فرزندان و عمل او را.

اميرالمؤمنین(ع) می‏فرماید: پسر آدم وقتى آخرين روز از دنيا و اولين روز از آخرت قرار گيرد (يعنى هنگام مرگ ) مال و فرزند و اعمال او پيش رويش مجسم گردد. در آن حال، رو به مال کند و گويد: به خدا سوگند كه من بر تو حريص بودم و از خرج كردن تو دريغ مى ورزيدم ، اكنون چه كمكى از تو ساخته است؟ مال گوید: تو از من (فقط) كفنت را بستان و ببر!

( شخص چون از دارائى نااميد مى شود) رو به فرزندانش و مى گويد: به خدا سوگند كه من دوستدار و حامی شما بودم، چه كمكى از شما ساخته است؟ گویند: ما (فقط) تو را تا گودال قبرت می رسانیم، در آن قرارت دهیم و بپوشانیم!

سپس روبه اعمال خود مى كند و مى گويد: به خدا سوگند كه من نسبت به تو بى رغبت بودم و تو را بر خود سنگين و دشوار می یافتم؛ اينك چه کمکی از تو ساخته است؟ گوید: من همدم تو هستم چه در قبر و چه هنگام قيامت تا اينكه من و تو با هم در مقابل خداوند قرار بگيريم.

برای در خود فرورفتن انسان نیاز به تمرین دارد زیرا ذهن او مانند یک گنجشک است. گنجشک برخلاف سایر پرندگان نمی‏تواند یک جا بنشیند و مدام از شاخه‏ای به شاخه‏ای دیگر می‏پرد. ذهن انسان‏ها هم به مانند گنجشک یک لحظه نمی‏تواند بر روی موضوعی متمرکز باشد و دائما فکرهای مختلف به ذهن او خطور می‏کند. اساتید بزرگ مدیتیشن و ذن گاهی مواقع روزها، هفته‏ها، ماه‏ها و سال‏ها در خود فرو می‏روند. آنها می‏خواهند به همان ذات خود برسند تا بتوانند نور خدا را ببینند. برای این منظور هم، از راه‏های شیطانی و انحرافی استفاده می‏کنند و حتی عمر خود را سال‏ها افزایش می‏دهند تا موفق گردند. اما بیشتر آنها مرده و موفق هم نشده‏اند. بنابراین راه رسیدن به مثبت اندیشی و موفقیت، در عرفان مقربین است. موفقیت از کلمه وفق می‏آید. موفق یعنی کسی که اوضاع زندگی بر وفق مرادش است. اگر انسان با خدا یا با امام زمان دوست و آشنا باشد و بداند برنامه ریزی آنها چیست موفق می‏گردد. بنابراین راز موفقیت این است که انسان از اراده خداوند و ولی‏خدا آگاه باشد و بداند آنها دنیا را به چه سمتی پیش می‏برند و برنامه ریزی زندگی خود را مطابق با اراده آنها انجام دهد. برای رسیدن به این موفقیت لازم است انسان با خداوند و اولیای او ارتباط برقرار کند تا همیشه موفق و موید باشد.